Chúng ta cùng chào mừng thành viên mới đăng ký: hoaidan123
Tổng số bài viết đã gửi vào diễn đàn là 797 in 181 subjects
Máy X quang ( st )
Tue Oct 25, 2011 12:27 pm
Nhìn nhau bằng tâm hồn ^^!
[_H.M.T.U_] - XRayHope150591
Giới tính :
Posts : 233
Sinh Nhật : 15/05/1991
Ngày Tham Gia : 15/10/2011
Tuổi : 33
Yahoo : Haohoadaihiep1991
Đến từ : Nam Định
châm ngôn sống : Nhìn nhau bằng tâm hồn ^^!
Tiêu đề: Máy X quang ( st )
Tiêu đề: Máy X quang ( st )
Trong lĩnh vực y tế, máy X–quang giữ vai trò quan trọng trong chẩn đoán và điều trị. Máy X-quang giúp cho y bác sĩ chẩn đoán bệnh một cách dễ dàng, chính xác và nhanh chóng. Nó được sử dụng rộng rãi và phổ biến trên khắp cả nước, bất cứ bệnh viện lớn hay nhỏ, từ trung ương đến địa phương.
Hình ảnh soi X-Quang xương người
Nó còn có ứng dụng sang cả nhiều lĩnh vực khác như an ninh soi hành lý sân bay....
Hình ảnh X-Quang soi an ninh
Nhưng trong khuôn khổ bài viết tôi chỉ nói về X-Quang trong chẩn đoán và điều trị y học.
Tia X được nhà bác học người Đức Roentgen phát hiện ra vào năm 1895, với phát minh này ông nhận được giải thưởng Nobel vào năm 1901, và cũng từ đó chúng ta đã co được những bước tiến dài trong lĩnh vực này .. Về nguyên lý, tia X được sinh ra từ sự thay đổi quỹ đạo của electron khi nó đang chuyển động có gia tốc đến gần 1 hạt nhân, khi quỹ đạo của tia X thay đổi, 1 phần động năng (là năng lương của 1 vật thể có được khi chuyển động) của electron sẽ bị mất đi và chính năng lượng này chuyển thành bức xạ điện từ, phát ra tia X. Về tính chất, tia X có khả năng xuyên thấu vật chất, điều mà ánh sáng thường không thể có được. Độ suy giảm của tia X tùy thuộc vào độ dày vật chất và số nguyên tử tạo nên vật chất. Độ dày của vật càng dày thì khả năng xuyên thấu của tia X càng thấp. Trong thực tế, để tạo ra tia X, trong máy X-quang gồm các bộ phận không thể thiếu được : bộ cấp nguồn đốt tim đèn X quang, bộ cấp điện cao thế vào dương cực và âm cực, bộ điều khiển thời gian phát tia và bộ phận quan trọng nhất đó là ống phóng tia X. Trong máy X quang, bộ phận phát ra tia X là ống tia X , Những phần chính của ống tia X bao gồm : cathode, anode, rotor, stator, vỏ bọc kim loai, vỏ bọc tia X. Giữa âm cực (cathode) và dương cực (anode) là một điện thế gia tốc rất lớn từ 20-300KV, các electron được phát ra từ âm cực đốt nóng và được gia tốc bằng điện trường, chúng sẽ va chạm vào anode với 1 động năng nào đó, hầu như tất cả động năng ( 99% ) sẽ chuyển thành nhiệt năng, nên cực dương là nơi các electron từ cực âm bay đến sẽ rất nóng. Chỉ khoảng 1% động năng được biến đổi thành năng lượng tia X trong suốt quá trình xảy ra va chạm.
Âm cực của ống tia X thường là 1 dây tóc tungsten có hình lò xo xoắn thẳng đứng là nguồn phát ra các electron. Chén hội tụ xoay quanh tim đèn để làm hội tụ chùm âm điện tử, chén hội tụ thông thường được làm từ Nikel. Trong những bóng đèn X quang hiện đại sẽ gồm 2 tim đèn : 1 tim đèn lớn công suất cao dùng chụp bộ phận lớn, 1 tim đèn nhỏ dùng chụp hình ảnh cần độ phân giải cao. Dương cực chia làm 2 loại : loại quay và loại không quay. Loại không quay gồm 1 bia Tungsten gắn chặt vào 1 khối đồng, nó đóng 2 vai trò là vật mang cực dương và vật tải nhiệt. Nhưng khuyết điểm của loại dương cực không quay là : nó dễ bị ăn mòn và giới hạn cường độ dòng tia X. Loại không quay được dùng để chụp X-quang ở các cơ quan như hàm, răng, X quang xách tay. Loại quay thì được dùng cho hầu hết các chẩn đoán, cái chính là do tải nhiệt tốt hơn. Vì thế chất lượng tia X sẽ tốt hơn. Bộ phận làm cho dương cực quay chính là Rotor. Rotor bao gồm cuộn dây đồng bao quanh lõi sắt hình trụ, nhiều nam châm điện quấn quanh bên ngoài rotor bên ngoài ống tia X làm thành stator, tốc độ quay từ 3000-3600 vòng/phút (chậm) và nhanh nhất là 9000-10000 vòng/phút. Giá đỡ rotor phải chịu được nhiệt, đây là nguyên nhân làm hỏng ống tia X, dầu thường được dùng làm chất giải nhiệt .
Trong chẩn đoán y học để thu nhận được tia X người ta sử dụng phim âm bản chứa trong cassette. Cassette được đặt sau vật cần chiếu, tia X sau khi xuyên qua được vật sẽ đến đập vào phim. Khi rửa phim người ta dùng AgCl, những nơi nào tác dụng với tia X khi rửa sẽ không bị mất (có màu đen) còn nơi nào không tác dụng với tia X (đối với xương, tia X bị cản lại), khi rửa sẽ bị trôi (có màu trắng). Chính vì độ xuyên sâu của tia X cao nên người ta dùng để chụp những vật cứng như : xương, răng, không dùng để chụp mô.
Phim X-Quang trong hộp casset.
Hiện nay người ta không dùng phim âm bản bởi vì bất tiện, người ta đã tiến đến sử dụng X-quang kỹ thuật số. Ảnh thu được dưới dạng số, lưu vào máy tính và được chỉnh sửa rất dễ dàng.
Giới thiệu hệ thống phim X-Quang có hỗ trợ của máy tính CR
CR là viết tắt của từ Computed Radiography, nghĩa là X quang có sự hỗ trợ của máy tính. Thế hệ CR đầu tiên ra đời vào năm 1981, và được sử dụng rộng rãi hiện nay. So với X quang cổ điển (classical radiography), CR có nhiều ưu điểm hơn như tiết kiệm thời gian, bảo vệ môi trường, giảm liều chiếu bức xạ trên bệnh nhân. Ảnh thu được dưới dạng số nên rất dễ dàng trong việc xử lý, truyền đi, lưu trữ…Bài viết này sẽ giới thiệu những nguyên lý hoạt động của CR, cũng như những ưu khuyết điểm của hệ thống. Từ đó, cho thấy khả năng thay thế hoàn toàn X quang thường bằng hệ thống X quang kỹ thuật số.
Hệ thống CR
Hệ thống phát tia X hoàn toàn giống như hệ thống của X quang thường. Tia X sau khi chiếu qua bệnh nhân sẽ đến một tấm photpho. Tấm photpho này đóng vai trò như tấm phim trong X quang thường. Tấm photpho, sau khi đã được chiếu tia, sẽ được đưa đến máy quét ảnh (Image Scanner). Máy quét ảnh có chức năng số hoá hình ảnh thu được, và làm cho tấm photpho trở lại trạng thái ban đầu để dùng cho lần thu ảnh sau. Hình ảnh đã được số hoá (digital image) được truyền đến máy tính xử lý ảnh. Tại đây ảnh có thể được thay đổi độ sáng, độ tương phản, tạo ảnh chỉ chứa xương, ảnh chỉ chứa mô… tuỳ theo từng mục đích của bác sĩ. Ảnh sau khi được xử lý có thể được hiển thị, được in ra phim, được truyền qua mạng đến nơi khác hay lưu trữ trong hồ sơ bệnh nhân. Một trong những ưu điểm lớn nhất của CR là ảnh thu được dưới dạng số, rất thuận tiện cho xử lý, lưu trữ và truyền đi xa. Quá trình thu nhận ảnh của hệ thống CR có thể tóm tắt trong sơ đồ sau:
Sơ đồ thu nhận hình ảnh CR (Computed Radiography)
Hình dạng ngoài của một tấm thu nhận ảnh của CR có dạng như một cassette thường.
Bên trong của tấm này có một tấm photpho màu trắng. Tấm photpho gồm một lớp chống trầy xước trên cùng, tiếp đến là lớp photpho dày khoảng 100µm, phía dưới là lớp phản xạ, và lớp cuối cùng là lớp nâng đỡ dày khoảng 200µm. Thành phần của tấm photpho này thường gồm 85% BaFBr và 15% BaFI, pha với một lượng nhỏ nguyên tố Europium (Eu).
Cấu tạo phim CR
BaFBr là một chất bán dẫn, nên chúng có hai vùng năng lượng là vùng lỗ trống và vùng dẫn. Khoảng năng lượng giữa hai vùng này cỡ 8.3 eV. Khi tia X bị hấp thụ bởi hợp chất BaFBr, năng lượng của chúng sẽ kích thích làm cho các electron của nguyên tử Eu bị bứt ra. Các electron này sẽ chuyển động tự do trong môi trường và một phần sẽ tương tác với các nguyên tử F. Các nguyên tử F giữ electron ở mức năng lượng cao hơn ở trạng thái ổn định trong vài ngày đến hàng tuần. Số lượng electron bị giữ bởi nguyên tố F trên một đơn vị diện tích sẽ tỉ lệ thuận với cường độ tia X chiếu vào.
Sơ đồ năng lượng của quá trình thu ảnh CR
Sau khi đã chụp xong, tấm thu nhận ảnh sẽ được đưa vào máy đọc CR
Máy đọc CR hiệu Afga
Máy đọc này sẽ phát ra tia laser có năng lượng khoảng 2 eV (ánh sáng laser đỏ) để quét qua tấm photpho. Khi đó, các electron đang bị F giữ sẽ bị kích thích để nhảy lên vùng dẫn. Các electron này chỉ ở trên vùng này một thời gian rất ngắn thì nhảy xuống mức năng lượng thấp hơn. Sự chuyển từ mức năng lượng cao về mức năng lượng thấp của các electron làm phát ra một ánh sáng màu xanh (cỡ 3 eV). Dựa vào cường độ sáng phát ra, máy quét sẽ số hoá cho từng điểm sáng. Từ đó xác định độ đen trắng cho ảnh X quang chụp được. Sau khi đã mã hoá cho ảnh, máy quét sẽ chiếu một luồng ánh sáng cực sáng vào tấm photpho. Khi đó tất cả các electron bị giữ ở bởi nguyên tử F sẽ trở về trạng thái cơ bản. Tấm thu nhận ảnh sẽ trở về trạng thái giống như trước lúc chụp cho bệnh nhân và được dùng lại cho lần chụp sau.
Máy X quang ( st )
Trang 1 trong tổng số 1 trang
* Không dùng những ngôn từ thiếu lịch sự. * Bài viết sưu tầm nên ghi rõ nguồn. * Tránh spam nhảm không liên quan đến chủ đề. Yêu cầu viết tiếng Việt có dấu.